روف گاردن بحث و گفتگو درباره ی کاربری اراضی شهری و مکان یابی بهینه ی فعالیت ها و خدمات در سطح شهرها همواره برای برنامه ریزان شهری اهمیت و اولویت خاصی داشته است، اهداف کلان برنامه ریزی کاربری اراضی شهری بر پایه ی ارزش های توسعه ی پایدار از یک سو و اعتلای کیفیت زندگی از سوی دیگر استوار است.
کاربری فضای سبز، بخش مهم و ارزشمندی از شهرها است، این اهمیت به دلیل کارکردهای متنوع زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی فضای سبز و تأکید اصل ۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است، در این اصل حفاظت از محیط زیست وظیفه ی همگان در نظر گرفته شده است ، بنابراین نیاز است تا کاربری فضای سبز از نظر کمی و کیفی متناسب با حجم کالبدی شهر و نیازهای جامعه و با توجه به شرایط بوم شناختی شهرها و روند گسترش آتی آنها در نظر گرفته شود تا به عنوان فضای فعال، بازدهی زیست محیطی مستمری داشته باشد، از این رو توجه به کاربری فضای سبز به لحاظ تأثیراتی که بر محیط زیست دارد و از سویی به لحاظ نقش غیرقابل انکاری که فضای سبز بر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی شهروندان می گذارد، بیش از پیش اهمیت یافته است.
بدون شک یکی از مهم ترین مشکلات کنونی بسیاری از شهرهای کشور، کمبود سرانه ی کاربری فضای سبز است. از سوی دیگر فضاهای سبز در سطح شهرها به صورت متعادل و متوازن در بخش های مختلف شهر توزیع نشده است و همه ی شهروندان به یک اندازه به این فضاها دسترسی ندارند و از آن بهره مند نیستند این امر مشکلات بسیاری برای شهرها به وجود آورده است و این موضوع پژوهش در زمینه ی ساماندهی فضای سبز شهری را اجتناب ناپذیر کرده است. تعدد متغیرهای تأثیرگذار در مکان گزینی فضای سبز شهری نظیر تراکم جمعیت، مشکلات دسترسی، هم جواری کاربریها، آستانه ها و غیره، اهمیت تخصیص بهینه کاربری فضای سبز را ضروری ساخته است، در این میان افزایش نوع و میزان آلودگی های شهری بر وخامت اوضاع افزوده است، بنابراین با توجه به نقش بوم شناختی فضای سبز در سالم سازی محیط شهرها از منظر زیست محیطی، اجتماعی و روانی ضرورت دارد تا برای افزایش سطوح و فضاهای سبز در شهرهای کشور اقدام شود. در این راستا ایجاد بامهای سبز شهری از جمله راهکارهای رفع این کمبود است که ضمن افزایش سطح سرانه ی کاربری فضای سبز از میزان بار آلودگی هوای شهرها می کاهد. مهم تر اینکه این شیوه از توسعه ی فضای سبز با جلب مشارکت شهروندان در اداره ی هر چه بهتر شهرها مفید و مؤثر خواهد بود.
از دیگر ضرورت های توسعه ی بامهای سبز شهری این که غیر از تأثیر بر سلامت جسمی، از نظر روانی و اجتماعی نیز بسیار اهمیت دارد، همچنین بر اساس استانداردهای شهرسازی نیاز است تا در سطح تمام محله ها، پارکهای محله ای وجود داشته باشد و به غیر از آن در مقیاس های کوچکتر، وجود پارکهای همسایگی در نظر گرفته شود. این در حالی است که در بسیاری از شهرهای ایران، به دلیل وجود مشکلاتی مانند قیمت
کی زمین به خصوص در بخش مرکزی شهرها امکان ایجاد پارکها و دیگر سطوح سبز وجود ندارد، بنابراین یکی از راه های مناسب برای تأمین فضای سبز، ایجاد بام سبز به ویژه در بلوک های ساختمانی و آپارتمانی است که به جای پارک همسایگی کاربرد دارد.
افزون بر موارد پیشین پرداختن به موضوع طراحی و ساخت روف گادن ها در کشور از جنبه های زیر ضروری است و اهمیت دارد :
- از آنجا که طراحی و ساخت سطوح سبز در داخل مساكن و یا پشت بام ها راهکار اساسی برای توسعه ی فضاهای سبز شهری است، بنابراین پرداختن به شیوه های اجرای شهری بسیار ضروری این گونه سطوح سبز در شهرهای کشور برای کاهش کمبود سرانه فضای سبز است.
- روف گاردن در رده بندی فضاهای سبز شهری جزء فضاهای سبز خصوصی به حساب می آیند که در بیشتر موارد، استفاده از آنها در انحصار اشخاص حقیقی و حقوقی مالک آن فضاست و در کنار سایر فضاهای سبز شهری عمومی واجد بازدهی بوم شناختی، اجتماعی و حتی اقتصادی است، با این تفاوت که هزینه های حفظ ونگهداری این سطوح با مشارکت مردم انجام می گیرد.
- فضاهای سبز شهری از ضروری ترین کاربری های توانمندسازی محیط زیست شهری است، با عنایت به کمبود کاربری فضای سبز در بیشتر شهرهای کشور و با توجه به نقش و جایگاه شهرداری به عنوان مهمترین متولی حفظ و توسعه ی فضاهای سبز شهری توسعه ی روف گاردن ها اقدامی مناسب برای همیاری با شهرداری و توانمندسازی محیط سبز شهری و در چارچوب شرح وظایف و عملکرد شهرداری ها برای توسعه ی فضاهای سبز شهری است.
- توسعه بامهای سبز تأثيرات مختلف کالبدی، بوم شناختی، اجتماعی و اقتصادی دارد و سطح سلامت شهری را افزایش میدهد و به میزان زیادی از بار آلودگی هوای شهرها می کاهد.
- توسعه ی روف گاردن نه تنها تأثیر جزیره ی گرمایی را کاهش می دهند، بلکه در مدیریت بهتر روان آبهای شهری بسیار کاربرد دارد. و با کاشت انواع سبزی، صیفی و میوه بر روی بام، امکان تولید مواد غذایی برای شهروندان فراهم می شود و بنابراین اجرای طرحهای بام سبز از این جهت نیر ۲ بازدهی اقتصادی است.
- امکان تبدیل فضاهای ناکارآمد و غیر مفید پشت بام ها به فضایی موثر و مفید و کارآمد از دیگر ضرورت های پرداختن به موضوع روف گاردن است.
گفتنی است طراحی و ساخت بامهای سبز جزء فناوری های نوین توسعه فضای امنی شهری به حساب می آید و با مشارکت جویی بیشتر شهروندان برای توسعه سطوح مدیت شهری الگویی نوین برای توسعه ی شهری است. این شیوه از توسعه سطوح سبز طی ۲ دهه گذشته در کشورهای توسعه یافته ای چون آلمان، انگلستان، فرانسه، آمریکا و کانادا الگویی مناسب برای توسعه ی سطح فضای سبز شهری پذیرفته و به کار گرفته شده است.
بنا به مراتب فوق پرداختن به موضوع طراحی و اجرای بامهای سبز شهری دستاوردهای زیر را در پی خواهد داشت:
- کمک به افزایش دارایی سبز شهرها با کمک، همراهی و مشارکت مردم و شهروندان؛
- کمک به برقراری تعادل بیشتر بین فضاهای جاندار و بی جان شهرها
- فراهم سازی شرایط ارتقاء نقش مردم در توسعه ی پایدار شهری؛
- امکان انجام فعالیت های کشاورزی در محیطهای شهری و یا کاشت انواع سبزی، صیفی و برخی میوه ها بر روی بام های شهر؛
- سنجش منافع و مزایای بوم شناختی، اجتماعی و فرهنگی احداث روف گاردن شهری؛
- کمک به توسعه ی فضاهای مناسب برای تفرج، استراحت و گذران اوقات فراغت شهروندان
نوشته ضرورت طراحی و ساخت روف گاردن ها در شهر اولین بار در دکوراسیون و طراحی داخلی مارون پدیدار شد.
